قوانین و مقررات فوتسال
دنیای ورزش دنیای بسیار گسترده متنوع و مهیجی است. انواع ورزش بطور کلی به دو دسته ی انفرادی و گروهی تقسیم می شود. ورزش های گروهی اغلب درون سالن انجام می گیرند مانند والیبال، فوتسال، بسکتبال، هندبال و...؛ هرچند که ورزش های فردی نیز از این قائده مستثنی نیستند. ورزش های انفرادی نیازمند به تلاش و تمرکز فردی برای پیشی گرفتن از رقیب است درحالی که در ورزش های گروهی عده ای از افراد تحت عنوان تیم زیر نظر مربی و طبق استراتژی خاص او و با پیروی از قوانین و مقررات بازی با یکدیگر برای رسیدن به یک هدف مشترک همیاری و همکاری می کنند و هدف کسب امتیاز از تیم رقیب و در نهایت شکست آن تیم است.
دانستن قوانین بازی برای هر بازیکنی ضرورت دارد و تمام بازیکنان باید اطلاعات کافی در زمینه ی قوانین ورزش مورد نظر خود را داشته باشند تا طبق اصول پیشروی کنند و دچار چالش های ورزشی نشوند. ما در ادامه ی مقاله قصد داریم خوانندگان این محتوا را با قوانین و مقررات فوتسال که یک ورزش از دسته ی ورزش های گروهی است آشنا کنیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما همراه باشید.
تاریخچه فوتسال در جهان
فوتسال درواقع همان بازی فوتبال است که درون سالن انجام می شود اما قوانین متفاوتی نسبت به فوتبال دارد. کلمه فوتسال از لغت اسپانیایی سالا تشکیل شده و به معنای همان فوتبال درون سالن است. فوتسال در سال 1930 در اروگوئه توسط شخصی به نام کارلوس سریانی ابداع شد و به مرور زمان در کشور های مختلف از جمله آمریکا، برزیل، اسپانیا و همچنین شهرها و کشورهای مختلف رواج پیدا کرده و مورد استقبال قرار گرفت؛ و اکنون مسابقات فوتسال تحت حمایت فیفا در سراسر جهان انجام می گیرد.
این بازی جذاب همانند هر ورزش دیگری دارای قوانین مخصوص به خود است که در ادامه به بررسی تک تک این قوانین می پردازیم.
قوانین و مقررات فوتسال
فوتسال به طورکلی 17 قانون و قاعده ویژه دارد که ما در این مقاله تک تک آن هارا نام برده و برای خوانندگان محترم شرح می دهیم.
- زمین بازی
- توپ
- تعداد بازیکنان
- وسایل بازیکنان
- داور و اختیارات داور
- کمک داوران
- مدت مسابقه( زمان بازی)
- شروع مجدد مسابقه
- توپ در بازی و خارج بازی
- روش امتیاز دادن (گل زدن)
- آفساید
- خطاها و رفتار های ناشایست
- ضربات آزاد
- ضربه پنالتی
- ضربه اوت
- پرتاب اوت دروازه
- ضربه کرنر
قانون اول : زمین بازی
مهم ترین مسئله در فوتسال سطح زمین است که باید صاف، بدون تورفتگی و طبق استاندارد باشد. سطح زمین نباید از جنس بتن یا اسفالت باشد که حرکت بازیکنان را مختل کند؛ طبق قوانین و مقررات فوتسال استفاده از چمن مصنوعی تنها در حالتی که بازیکنان نیاز به تمرین دارند و یا مسابقات غیر رسمی برگزار می کنند مجاز است. اندازه زمین بازی فوتسال باید حداقل 25 و حداکثر 42 متر طوا داشته باشد و عرض زمین باید در ابعاد حداقل 15 و حداکثر 25 متر باشد. لازم به ذکر است که ابعاد زمین بازی در مسابقات بین المللی نسبتا متفاوت تر است بطوری که طول زمین حداقل 38 و حداکثر42 متر و عرض آن حداقل 18 و حداکثر 25 متر می باشد.
بطور کلی زمین بازی توسط خط میانی به دو نیمه ی مساوی تقسیم می شود، این خطوط به رنگ سفید هستند و هرکدام 8 سانتی متر عرض دارند، شعاع دایره ای که وسط زمین رسم شده 3 متر است؛ به خطوط طولی زمین خطوط لمسی و به خطوط عرضی خطوط هدف می گویند.
خارج از خطوط عرضی خطی عمود به خط عرضی رسم شده که از قوس های کرنر 5 متر فاصله دارد و این خط و فاصله ی تعیین شده نشان دهنده ی فاصله مدافعین هنگام اجرای ضربات کرنر می باشد. در فاصله ی 5 متری در هر سمت از راست و چپ نقطه پنالتی دوم دو نقطه درون زمین مشخص می شود که نشان دهنده ی فاصله مدافعین هنگام اجرای ضربه پنالتی دوم می باشد.
محوطه جریمه ( منطقه پنالتی )
- انتهای هرقسمت از زمین بازی یک دایره به شعاع 6 متر از کنار هر تیرعمودی دروازه به داخل زمین رسم شده و انتهای قوس دار آن توسط خط مستقیم با طول 16/3 متر به موازات خط عرضی و به اندازه خط بین دو تیر عمودی دروازه وصل می شود
- نقطه پنالتی باید به فاصله 6 متر از خط دروازه زده شود و این فاصله برای نقطه پنالتی دوم 10 متر است؛ در 4 گوشه ی زمین به شعاع 25 سانتی متر محوطه کرنر رسم می شود
- تعویض بازیکنان باید روی خط طولی و مقابل نیمکت بازیکنان باشد
- منطقه تعویض از خط میانی زمین در مقابل میز وقت نگهدارنده مسابقات به طول 5 متر به سمت هر یک از نیمه زمین های مسابقه و داخل محوطه فنی مسابقات مشخص می شود
- دروازه وسط خط عرضی قرار دارد
- فاصله داخلی دو تیر عمودی 3 متر و فاصله پایین تیر افقی از زمین 2 متر می باشد
- پهنای تیرهای دروازه 8 سانتی متر و عمق دروازه 80 سانتی متر است
- دروازه ها باید ثابت بوده و استفاده از دروازه های متحرک و چرخدار در بازی مجاز نیست
قانون دوم: توپ
مسلما شکل ظاهری توپ باید کروی بوده واز جنس چرم مصنوعی یا مواد تایید شده و استاندارد، مانند پلی اورتان یا فوم باشد. توپ علاوه بر سنگینی طوری طراحی شده است که در زمین کوچک 5 نفره فوتسال به خوبی به گردش درآید. اندازه و وزن توپ فوتسال بدینگونه است که دارای سایز4 و محیط 62 تا 64 سانتی متر است؛ وزن توپ 400 الی 440 گرم است و به دلیل جنس و وزن خود پرش کمتری دارد تا تحت کنترل بازیکنان در زمین کوچک فوتسال باشد.
اگر هنگام جریان بازی توپ اسیب دید یا از حالت استاندارد خود خارج شد مسابقه باید توسط داور متوقف شده و توپ تعویض گردد سپس بازی از همان نقطه که متوقف شده بود توسط داور مجددا شروع می شود بطوری که داور توپ را بین دو بازیکن حریف رها می کند که به این حرکت در فوتسال دراپ بال گفته می شود.
تعویض توپ در جریان بازی فقط و فقط با اختیار و صلاح دید داور انجام می شود نه با تصمیم مربیان و بازیکنان؛ همچنین انجام هرگونه تبلیغات بر روی توپ بازی ممنوع است.
قانون سوم: تعداد بازیکنان
- برای شروع بازی تعداد بازیکنان باید حداقل 3 و حداکثر5 نفر باشد
- تعداد بازیکنان ذخیره و نیمکت نشین حداکثر9 نفر می باشد که این تعداد توسط فیفا نظارت و تایید شده است
- اگر درطول جریان مسابقه بازیکنان اخراج شوند و تعدادشان به کمتر از 3 نفر برسد مسابقه تعطیل شده و ادامه داده نخواهد شد
- مربی هرتیم در مسابقات ملی این اختیار را دارد که حداکثر 10تعویض در طول جریان مسابقه داشته باشد
- یکی دیگر از قوانین تعویض بازیکن در فوتسال این است که اگر بازیکن تعویضی زمین را کامل ترک نکرده باشد و درهمان حال بازیکن جانشین وارد زمین شود، داور بازی را متوقف می کند وبازیکن تعویضی را کاملا به بیرون زمین می فرستد و به بازیکن جانشین اخطار می دهد و بازی با یک ضربه آزاد غیرمستقیم توسط تیم مقابل از محل توقف توپ آغاز می شود.
- درتمام مسابقات لیست نام بازیکنان اصلی و ذخیره در اختیار داور قرار می گیرد و بازیکنی که نامش در این دو لیست نباشد اجازه ی بازی نخواهد داشت.
- بازیکنان تعویضی درهر لحظه از بازی با تشخیص تیم خود امکان ورود مجدد به زمین بازی را دارند.
- زمانی که به زمان قانونی مسابقه افزوده می شود تا در این زمان یکی از این سه اقدام انجام شود( ضربه پنالتی مستقیم، ضربه پنالتی نقطه دوم،ضربه ایستگاهی بدون دیواره دفاعی) تنها تعویض دروازه بان تیم مدافع امکان پذیر است و هیچ بازیکن دیگری امکان تعویض ندارد.
- درطول جریان بازی دروازه بان ها بدون اطلاع به داور مسابقه امکان تعویض با دروازه بان تیم خود را دارند.
- اگر قبل از شروع مسابقه بازیکن اخراج شده باشد می توان اورا با یک بازیکن جانشین تعویض کرد.
قانون چهارم: وسایل بازیکنان
دروازه بان ها مجازند بجای پوشیدن شورت ورزشی از شلوار ورزشی استفاده کنند، استفاده از زیور الات و وسایل سنگینی که ممکن است به بازیکنان صدمه بزند ممنوع است، وسایل مجاز هر بازیکن شامل: پیراهن ورزشی شورت ورزشی جوراب محافظ ساق و کفش مناسب فوتسال می شود.
درصورتی که هر یک از بازیکنان از وسایل غیر استاندارد استفاده کنند داور این حق را دارد که بازیکن متخلف را از بازی خارج کند و تا زمانی که اصلاحات مورد نظر انجام نشود به زمین مسابقه راه ندهد.
قانون پنجم: داور و اختیارات آن
داور وظیفه دارد قوانین را به نحو احسن اجرا کند و نظم بازی را حفظ کند. وی وظیفه دارد کلیه اقداماتی که در قبل، حین و بعد از بازی رخ می دهد را نظارت و ثبت کرده و طبق آن ها تصمیمات و اقدامات مورد نیاز را انجام دهد؛ اگر در مسابقه ای وقت نگهدار در بازی نبود، این داور مسابقه است که وظیفه دارد مسئولیت های آن را برعهده بگیرد.
توقف، تعلیق و تعطیل کردن مسابقه در صورت نیاز به عهده داور است . اقدامات انضباطی و دادن کارت زرد و قرمز به بازیکنان متخلف بعهده اوست. اگر از مسئولان تیم ها رفتاری غیر مسئولانه مشاهده کند این حق را دارد تا آنان را اخراج کند و اگر در یک صحنه از بازی نظر داور اول و داور دوم باهم اختلاف داشته باشد نظر داور اول اولویت داشته و مورد تایید است. در مسابقات بین المللی حضورداور دوم الزامی است.
قانون ششم: کمک داوران
وظایف و اختیارات کمک داوران
- کمک به داور مسابقه برای اجرای قوانین
- متوقف کردن مسابقه درصورت نقض مقررات
- تعویض داور در صورت مصدومیت او
- استقرار داور وقت نگهدارنده در محل مشخص برای ثبت و مدیریت زمان
- داور سوم می تواند وظایف خود را بصورت نشسته یا ایستاده انجام دهد
وظایف و اختیارات وقت نگهدار
- بلافاصله پس از شروع مسابقه زمان سنج را به کار بیندازد و زمانی که بازی متوقف می شود طبق آن زمان سنج را نیز متوقف کند و با شروع مجدد مسابقه زمان سنج را مجددا به کار بیندازد
- زمان تایم اوت(یک دقیقه) را محاسبه کند
- در زمان اخراج هربازیکن 2 دقیقه زمان جریمه را حساب کند
- پایان نیمه اول پایان مسابقه پایان زمان وقت اضافه پایان تایم اوت هارا با صدای سوت اعلام کند
- تعداد تایم اوت های هر تیم را یادداشت و به آنان اعلام کند
- 5 خطای اول هر تیم را یادداشت کند
- وقت نگهدار موظف است خطای پنجم را با سوت یا یک وسیله ی صدادار دیگر که با صدای سوت داور تمایز دارد اعلام کند
وظایف و اختیارات داور سوم
- یادداشت کردن 5 خطای اول هر تیم در هر نیمه ی مسابقه که توسط داوران اعلام شده
- یادداشت دلایل وقفه های پیش آمده در طول جریان بازی
- یادداشت شماره گلزنان
- یادداشت نام و شماره بازیکنان اخراجی و اخطاری
- نظارت بر تعویض توپ در صورت درخواست داوران
- نظارت بر بازیکنان نیمکت نشین و درصورت مشاهده هرگونه رفتار مغایر با قانون گزارش دادن آن به داور مسابقه
قانون هفتم: مدت مسابقه (زمین بازی)
- زمان کل بازی 40 دقیقه و در دو وقت 20 دقیقه ای انجام گرفته و محاسبه آن بعهده وقت نگهدار مسابقه است.
- در هر نیمه هر تیم می تواند از یک تایم اوت یک دقیقه ای استفاده کند.
- تایم اوت زمانی اجرایی می شود که توپ به نفع تیم درخواست کننده از زمین بازی خارج شده و یا متوقف شده باشد.
- اگر در نیمه اول از تایم وت استفاده نشود نمی شود آن را در نیمه ی دوم درخواست و استفاده کرد.
- در زمان اجرای تایم اوت امکان تعویض بازیکنان وجود ندارد .
- اگر مسابقه وقت نگهدار و داور سوم نداشته باشد تقاضای تایم اوت از داور مسابقه صورت می گیرد.
- تایم استراحت بین دونیمه 15 دقیقه است.
- استفاده از تایم اوت در وقت اضافه مجاز نیست.
- اگر مسابقه به پایان رسیده باشد اما قبل از به پایان رسیدن آن داور خطای پنالتی نقطه دوم گرفته باشد مسابقه تا زمان اجرای ضربه پنالتی ادامه خواهد داشت.
قانون هشتم: شروع مجدد مسابقه
ضربه شروع توسط بازیکن در موارد زیر انجام می شود:
- شروع مسابقه
- بعد از زدن گل
- شروع نیمه دوم
- شروع وقت اضافه
نکته: امکان به ثمر رساندن گل از ضربه ی شروع مسابقه وجود ندارد.
برای شروع مسابقه:
- تیمی که برنده ی پرتاب سکه داور باشد بین دو گزینه ی دراختیار داشتن توپ برای شروع بازی و نیمه ی زمینی که تمایل دارد بازی را از آن شروع کند حق انتخاب دارد
- بازیکنان مدافع باید از توپ و شخص ضربه زننده حداقل 3 متر فاصله بگیرند
- هربازیکن در نیمه ی زمین خود قرار بگیرد و توپ ثابت در نقطه ی مرکزی زمین قرار داشته باشد
- بازی با صدای سوت داور اغاز شود
- زننده ی ضربه به توپ تازمانی که بازیکن دیگر با توپ تماس نداشته باشد امکان ضربه ی مجدد به توپ را ندارد.
- با ضربه شروع مسابقه توپ باید به سمت جلو حرکت کند و پاس دادن به سمت عقب خطا است و در صورت بروز چنین حرکتی با سوت و دستور داور ضربه مجددا تکرار خواهد شد.
قانون نهم: توپ در بازی و خارج از بازی
توپ در تمام مدت در بازی است از جمله زمانی که:
- بعد از برخورد به تیرهای افقی و عمودی دروازه به داخل زمین برگردد.
- توپ به داوران که درون زمین هستند برخورد کند ودر زمین باقی بماند.
و توپ در خارج از بازی است هنگامی که:
- توپ بطور کامل از خطوط عرضی و طولی بگذرد.
- مسابقه توسط داور اول یا داور دوم متوقف شود.
- توپ به سقف سالن برخورد کند.
قانون دهم: روش امتیاز دادن( گل زدن)
گل زده شده زمانی مورد تایید است که توپ تماما از خط دروازه بین تیرهای عمودی و زیر تیر افقی دروازه عبور کرده باشد و تیم برنده ی بازی تیمی خواهد بود که بیشترین تعداد گل زده شده رابه نفع خود ثبت کرده باشد.
قانون یازدهم: آفساید
در فوتسال، برعکس بازی فوتبال قانون افساید وجود ندارد.
قانون دوازدهم: خطاها و رفتار ناشایست
اقداماتی که منجر به ضربه ازاد مستقیم می شود:
- لگد زدن به بازیکن حریف
- پشت پا زدن به بازیکن حریف
- پریدن روی حریف، تنه زدن وهل دادن آن
- گرفتن حریف و جلوگیری از حرکت او
- پرتاب کردن آب دهان
اقداماتی که منجر به ضربه ازاد غیرمستقیم می شود:
- سدکردن عمدی حریف
- جلوگیری از رهاکردن توپ توسط دروازه بان
- انجام بازی به شیوه ای خطرناک
- زمانی که دروازه بان بعد از رهاکردن توپ مجددا توپ را قبل از اینکه بازیکن حریف ان را لمس کند بردارد
- دروازه بان توپ پاس داده شده توسط هم تیمی اش را با دست بردارد
- اگر دروازه بان ضربه اوت هم تیمی اش را با دست لمس کند
خطاهایی که به دریافت کارد زرد منجر می شوند:
- رفتار غیرورزشی
- اعتراض به تصمیم داور
- نقض قوانین بازی
- تاخیر در شروع مجدد بازی
- عدم رعایت قوانین و فاصله مناسب هنگام ضربات کرنر، آزاد و اوت
- ورود به زمین و خروج از آن بدون اجازه داور
خطاهایی که منجر به دریافت کارت قرمز و اخراج می شوند:
- انجام خطای شدید روی بازیکن حریف
- جلوگیری از گل با دست زدن به توپ
- محروم کردن تیم حریف از موقعیت گل آشکار
- دریافت کارت زرد دوم
- استفاده از الفاظ رکیک
- گرفتن ژست کتک زدن برای بازیکن حریف
قانون سیزدهم: ضربات آزاد
- اگر ضربه ازاد مستقیم توسط بازیکن وارد دروازه تیم خود شود یک ضربه کرنر به تیم مقابل داده خواهد شد.
- اگر ضربه ازاد مستقیم وارد دروازه حریف شود گل محسوب می شود.
- ضربه ازاد غیرمستقیم زمانی گل حساب می شود که توپ قبل از ورود به دروازه غیر از ضربه زننده با بازیکن دیگری تماس داشته باشد.
- هنگام ضربه به توپ کلیه بازیکنان تیم مقابل باید 5 متر از توپ فاصله بگیرند.
- خطاهای جمع شده خطاهایی هستند که در قانون 12 جریمه آن ها ضربه ازاد مستقیم برای تیم حریف است
- داوران می توانند از آوانتاژ درصورتی استفاده کنند که تعداد خطاهای یک تیم به 5 تا نرسیده باشد.
- اگر اوانتاژ اعلام شود این موضوع باید فورا به داور سوم و یا وقت نگهدارنده گزارش شود تا در خطاهای جمع شده ثبت شود
- اگر مسابقه به وقت اضافه کشیده شود خطاهای جمع شده به خطاهای نیمه دوم اضافه می شود.
قانون چهاردهم: ضربه پنالتی
اگر بازیکن در طول جریان بازی خطایی مرتکب شود که منجر به ضربه ازاد مستقیم می شود جریمه ان پنالتی برای تیم حریف خواهد بود؛ در این شرایط توپ در نقطه پنالتی قرار می گیرد و دروازه بان باید بین دوتیر عمودی دروازه و روی خط بایستد؛ زننده ی ضربه پنالتی مشخص شود و تمامی بازیکنان داخل زمین قسمت پشت و یا در امتداد نقطه پنالتی با فاصله حداقل 5 متر قرار بگیرند.
ضربه پنالتی باید مستقیما به سمت جلو و با سوت داور زده شود و پاس دادن در این شرایط مجاز نیست.
قانون پانزدهم: ضربه اوت
یک روش برای شروع مجدد بازی است و نمی توان با آن مستقیما گل زد، و زمانی اوت اعلام می شود که تمام توپ از خط طولی در زمین یا هوا عبور کرده باشد و یا با سقف برخورد کند. هنگام زدن ضربه اوت بازیکنان مقابل باید فاصله 5 متری از محل ضربه را رعایت کنند.
برای ضربه زدن فقط 4 ثانیه فرصت به بازیکن داده می شود و اگر در این زمان اقدامی توسط بازیکن انجام نگیرد دراین صورت اوت توسط داور به تیم حریف واگذار می شود؛ اگر ضربه اوت مستقیما به اوت برود ضربه مجددا تکرار خواهد شد.
قانون شانزدهم: پرتاب اوت دروازه
اوت دروازه توسط دروازه بان با دست انجام می گیرد و از آن نمی توان بصورت مستقیم گل زد. هر زمان که توپ از خط عرضی چه در روی زمین و چه در هوا بگذرد و این کار توسط بازیکن مهاجم انجام گرفته باشد تشخیص داور پرتاب اوت دروازه است و هنگام اوت دروازه باید تمام بازیکنان از محوطه جریمه خارج باشند.
قانون هفدهم: ضربه کرنر
می توان از آن مستقیما گل زد و یکی از روش های شروع مجدد بازی است و زمانی اعلام می شودکه توپ برای اخرین بار توسط بازیکن مدافع لمس شده باشد و از خط عرضی چه در زمین چه در هوا عبور کرده باشد و طبق قانون 11 گلی به ثمر نرسیده باشد.
کلام آخر
در این مقاله تمامی قوانین و مقررات فوتسال را شرح دادیم. امید است که علاقه مندان این ورزش جذاب با اطلاع و درک قوانین آن قانونمندانه و اصولی پا در زمین مسابقه گذاشته و یک بازی هدفمند و زیبا را به نمایش درآورند. آیا شما هم جزو علاقمندان فوتسال هستید؟ از نظر شما چه ویژگی هایی بر جذابیت این رشته ی ورزشی افزوده؟ اگر شما در این زمینه نکته یا قانونی را می دانید که لازم است در مقاله به بررسی آن بپردازیم در ادامه برای ما نظرات خود را قرار دهید، ما مشتاقانه علاقمند به خواندن نظرات و دیدگاه های شما عزیزان هستیم.